SEVGİLİ RADYO GÜNLÜĞÜ

-2-

"Phantom of the Opera"

1980’lerin son yıllarıydı. Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi’nde bütün hayatım boyunca unutamayacağım bir dönem yaşadık; “Katli Vacip” dönemi... Hocalarımız Bülent Çaplı ama en önemlisi Bülent Özkam’ın desteğiyle okul çevresine yayın yapan kapalı devre bir televizyon kanalı idi “Katli Vacip”...

Gece gündüz okulda yatıp kalkıyorduk. Bazen günlerce eve gitmiyor, yemeğimizi okulda yapıp yiyorduk. Yayın akışları hazırlanıyor, herkes koştur koştur o akışı doldurmanın yollarını arıyordu. Hemen hemen hepimiz birden fazla programın yapımını üstlenmiştik. Kimler kimler yoktu ki o ekibin içinde...

O günlerde benim ilk yaptığım işlerden biri şiir ve müziği birleştiren bir tür klipti... Programın adını bile hatırlamıyorum şimdi. Ama kullandığım şarkıları ve şiirleri hiç unutmadım. İlk klip o dönemde ilk gösterimini Londra’da yapmış olan ve tam anlamıyla yeri yerinden oynatmış Andrew Lloyd Webber’in “Phantom of the Opera”sı idi. Nasıl geçmişti elime hatırlamıyorum ama o günden itibaren başucu şarkılarımdan biri oldu.

Pek dinleyicisi olmayan “radyo yayını”mın ikincisini “Phantom of the Opera”nın farklı yorumlarına ayırayım dedim.

* * *

Phantom of the Opera ile birlikte 21 müzikale imza atmış olan İngiliz müzik insanı Andrew Lloyd Webber besteci ve orgcu olan William Lloyd Webber'in ve kemancı ve piyanist Jean Hermione Johnstone'un büyük oğlu olarak Londra, Kensington'da 22 Mart 1948’de doğdu. Küçük kardeşi Julian da dünyaca ünlü bir solo çellisttir.

Andrew dokuz yaşında iken ilk bestelerini yapmaya başladı. Bir aktris olan Viola teyzesi onu küçük yaşlarda tiyatro dünyasının içine soktu ve oyuncak tiyatrosunda küçük prodüksiyonlar yapmasını sağladı. Babası 15 yaşında iken onu, Eric Gilder Müzik Okulu’na yarı zamanlı öğrenci olarak kaydettirdi.

1965 yılında, Lloyd Webber, 17 yaşında, gelişmekte olan bir müzikal tiyatro bestecisiyken, 20 yaşındaki hevesli pop-şarkı yazarı Tim Rice ile tanıştı. İlk işbirlikleri, Thomas John Barnardo'nun gerçek hikayesine dayanan bir müzikal olan The Likes of Us'du. 1966'da bu çalışmanın bir demo kasetini çıkardılar, ancak proje bir destek sağlayamadı.

1967 yazında, The Likes of Us'a yardımcı olan ve Londra'daki Colet Court okulunda müzik öğretmeni olan Lloyd Webbers'ın aile dostu Alan Doggett, Lloyd Webber ve Rice'ı okulda görevlendirdi. 1973'te ikilinin burada hazırladığı “Jesus Christ Superstar”ın başarısının ardından West End’de iki saatlik bir prodüksiyon sahnelendi.

1970’lerde Lloyd Webber, Eva Perón'un hayatına dayanan bir müzikal olan Evita'yı yazmak için Rice ile bir kez daha işbirliği yaptı. 1979'da Broadway'e geçti. Rice ve Lloyd Webber, sonraki yıllarda ara sıra birlikte çalışsalar da, Evita'dan kısa süre sonra yollarını ayırdılar.

1980’lerin başında Eliot’un bir şiirinden esinlenerek yazdığı “Cats” müzikali sergilenmeye başlandı.

Lloyd Webber, 1982'de ölen babası William'a adanmış bir Requiem Mass yazdı. Prömiyeri 24 Şubat 1985'te New York'taki St. Thomas Kilisesi'nde yapıldı. Kilise müziği, bestecinin yetişmesinin bir parçasıydı ve Requiem Mass’a esin kaynağı oldu. Lloyd Webber 1986'da Requiem ile en iyi klasik beste kategorisinde Grammy Ödülü aldı.

1980’lerin sonunda ise; bizim de şimdi kimi örneklerini dinleyeceğimiz “Phantom of the Opera”yı yazdı... yazdığı bu müzikaller hala dünyanın dört bir yanında kapalı gişe olarak sergilenmektedir.

* * *

“Phantom of the Opera” Fransız yazar Gaston Leroux’nun aynı adlı romanından uyarlanan bir müzikaldir.

Müzikalden önce ve sonra defalarca sinemaya da aktarılmış bir eserdir. Ama en iyi sinema yorumunun 1943 yılında Arthur Lubin tarafından beyazperdeye aktarılan olduğu söylenir. Bu filmde Susanna Foster’ın hafızalara kazınan ‘Christine’ yorumu muhteşemdir.

Müzikalin konusu Paris Tiyatrosu’nda geçer. Christine yetenekleriyle göz dolduran, babasını kaybettikten sonra tiyatronun korosunda şarkı söyleyen bir sanatçıdır. Eric ise geçmişinde sanatın derinliklerinde yer almış ve gizli gizli yaşamını bu tiyatronun görünmeyen yerlerinde sürdüren dahi bir müzisyendir.

Eric, aşık olduğu Christine’e şarkı söylemeyi öğretir. Amacı O’nu sahnelerin primadonnası yapmaktır. Eski müzisyen olan Eric, tiyatroda işleri karıştırmaktan kaçınmaz. Yüzündeki korkunç yanık izinden dolayı maskeyle ortada dolaşan Eric, diğer sanatçıların operada hayalet olduğu söylentisine neden olur.

Derken tiyatro satılır, başrol oyuncusu işten ayrılır, gösterinin devamı için Madame Giry, Christine’dan başrol oynamasını ister. Tiyatronun yeni patronu Raoul ise Christine’in çocukluk aşkıdır. Genç sanatçı, Raoul’a operadaki maskeli müzisyenden bahseder, ama yeni patron buna pek inanmaz.

Phantom, Christine’e özel yazılan operaların sadece onun tarafından söylenmesini istediğini söyler, aksi taktirde buna engel olacağını belirtir. Raoul ile Christine’ın birbirlerine duyduğu aşkı fark eden Phantom, operadaki tüm işleri altüst ederek, işi cinayetlere kalkışmaya kadar vardırır.

* * *

1986 yılında Londra’da gerçekleşen ilk gösterimde Phantom rolünü Michael Crawford, Christine rolünü ise birçok kez Türkiye’de de konser vermiş olan ve o dönemde müzikalin bestecisi Andrew Lloyd Webber’ın eşi olan Sarah Brightman üstlenir. (1984’te evlenen çift 1990 yılında olaylı bir şekilde boşanır.)

Phantom rolünü üstlenen ünlü müzikal aktörü Michael Crawford, bu rolü ile en iyi aktör dalında Olivier (1986) ve Tony (1988) ödüllerinin sahibi olur.

Broadway’in en uzun soluklu şovu olan “Phantom of the Opera” 50’den fazla büyük tiyatro ödülü kazandı. Müzikal ABD, Yeni Zelanda, Japonya, Meksika gibi dünya çapında 27 ülkede ve 145 şehirde oynandı ve 15’ten fazla dile çevrildi.

Şimdi birbirinden farklı Phantom ve Christine’lerden şarkıyı dinleyelim...

Phantom of the Opera Vol.01 - Sarah Brightman & Michael Crawford at Phantom of the Opera 1988

https://www.youtube.com/watch?v=oVa7At3GcPo